Architect steeds meer in het nauw bij aanbesteding 

Architecten worden bij aanbestedingen
dikwijls uitgeknepen, signaleert
brancheorganisatie BNA. “Als dit zo
doorgaat, is er voor de architect geen
verdienmodel meer en voor de
opdrachtgever geen aanbod”, zegt
scheidend voorzitter Willem Hein Schenk.

Een opdrachtgever kan tegenwoordig vragen wat hij wil, stelt de BNA vast. “Ze hebben de afgelopen jaren allerlei procedures in het leven geroepen om architecten te selecteren”, zegt voorzitter Schenk. “Voor de architecten staat er steeds minder tegenover.” Het is vaak geen kwade opzet, benadrukt de voorzitter. “Vooral bij kleinere opdrachtgevers, lagere overheden bijvoorbeeld, ontbreekt het gewoon aan kennis.”

Zo komt het voor dat verschillende architectenbureaus gevraagd wordt een ‘visie’ uit te werken, terwijl feitelijk wordt gevraagd om een ontwerp. “Vervolgens wordt er één uitgekozen en dat is het dan. De overige hebben in feite gratis gewerkt.” Het uiteindelijke ontwerp wordt volgens Schenk bovendien nog te vaak gewoon naar de aannemer gestuurd. “Zo van: maak dit maar. Dat gaat volledig voorbij aan het integrale karakter van ons vak. Wij moeten bij dat hele proces aanwezig zijn.”

Architecten moeten ook de hand in eigen boezem steken, volgens Schenk. “We vinden het moeilijk om nee te zeggen.” Ook leveren ze vaak meer dan gevraagd. Daardoor jagen ze elkaar op kosten. “Want wie één of twee keer verloren heeft van iemand die een stapje extra deed, doet dat zelf de volgende keer ook. Bovendien worden we als branche gegijzeld door de driejarige referentietermijn. Je moet de opdracht wel winnen, anders kom je nooit meer in aanmerking voor zo’n opdracht.”

Ook gunningen op basis van de economisch meest voordelige inschrijving leveren volgens de branchevereniging niet op wat ervan verwacht mag worden. “Vaak komen vijf partijen met een prima bod qua inhoud, maar is de prijs alsnog doorslaggevend.”

Dat Rijkswaterstaat ondanks dat bereid bleek een minimumprijs in te stellen is een goede ontwikkeling, vindt de BNA. “Het zou goed zijn als dat breder wordt opgepikt. Hoe lang is deze race to the bottom nog nodig voor je geen gezonde basis van architecten meer hebt?”